ความเป็นมาของพระแก้วมรกต

ถาม : ....................
ตอบ : พระสุก พระใส พระเสริม พระบางใช่มั้ย ? พระสุกจมอยู่ที่เวินพระสุก พระใสอยู่วัดโพธิ์ชัย หนองคาย พระเสริมอยู่วัดปทุมวนาราม สระปทุมใกล้ ๆ กรมตำรวจ ส่วนพระบาง พระบางมีอยู่ระยะหนึ่งที่ฝนฟ้ามันแล้ง ราษฎรทูลเกล้าถวายฎีการัชกาลที่ ๔ ว่าหลวงพ่อพระบางทำให้ฝนแล้ง ก็เลยเอาไปคืนลาวซะ ไม่งั้นลาวจะไม่มีพระพุทธรูปสำคัญเหลือเลย ตอนนี้พระบางอยู่ที่หลวงพระบาง จริง ๆ เวลาหน้าสงกรานต์นี่ เจ้ามหาชีวิตของลาวจะเป็นผู้นำอัญเชิญพระบางแห่ออกมาเพื่อให้ชาวบ้านได้กราบไหว้บูชา

มาตอนหลังพอระบบพระมหากษัตริย์โดนคอมมิวนิสต์ล้มไป ก็ไม่ทราบเหมือนกันว่า ประเพณียังเป็นปกติอยู่รึเปล่า แต่ว่าถ้าหากว่าเจ้ามหาชีวิต คือพระมหากษัตริย์ของเขายังอยู่นี่ จะเป็นผู้อัญเชิญพระบางออกมาทุกปี ศิลปะล้านช้างนี่จะอยู่ราว ๆ โน่นยุคปลายอยุธยาต้นรัตนโกสินทร์ ก็คือว่าจะเป็นช่วงต่ออยุธยา ธนบุรี รัตนโกสินทร์

ถาม : ก็ไม่เก่ามาก
ตอบ : ไม่เก่ามาก จริง ๆ แล้วล้านนากับล้านช้าง เกี่ยวเนื่องแทบจะเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เพราะว่าแต่งงานข้ามกันไปก็ข้ามกันมา แล้วมาพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช ผู้ที่ถือว่าเป็นมหาราชของลาว จริงๆ แล้วครองเชียงใหม่อยู่ก่อนนานมากเลยหลายปีทีเดียว พอพม่าจะตีเชียงใหม่ ท่านเห็นว่าไม่สามารถจะต้านกำลังพม่าได้ ก็เลยหอบพระแก้วมรกตไปตั้งเวียงจันทน์ขึ้นมาแทน ลาวก็บอกว่าไทยขโมยพระแก้วไป ไทยก็บอกว่าลาวขโมยไปก่อน...(หัวเราะ)....ทะเลาะกันไปก็ทะเลาะกันมาอยู่นั่นแหละ

แต่ตามประวัติพระแก้วมรกต เขาว่าต้องอยู่ถึง ๗ นครใช่มั้ย ? เท่าที่รู้ก็คือว่า ท่านเกิดขึ้นที่ปาฏลีบุตร แล้วก็มาปรากฎที่ลำปางไปอยู่เชียงใหม่ ไปอยู่เวียงจันทน์ แล้วก็มาอยู่หนองคาย แล้วก็มาอยู่กรุงเทพ คืออยู่เวียงจันทน์แล้วก็อัญเชิญมาพักที่หนองคายก่อน แล้วก็มาอยู่กรุงเทพ เอ๊ะ ๖ เท่ากับว่า ๖ เมือง

ถาม : แล้วก็ย้ายข้ามฝั่งไปธนบุรี ก็ ๗ แล้ว
ตอบ : จริง ๆ แล้วเขานับว่า ๖ เมือง เมืองที่ ๗ นี่เมืองใหญ่หน่อยเมืองรัสเซีย พระเจ้าซาร์นิโคลัสไง ท่านเสด็จมาเมืองไทย ท่านซี้ปึกกับรัชกาลที่ ๕ นี่ รัชกาลที่ ๕ เลยออกปากว่าในเมื่อสนิทสนมกันขนาดนี้ แทบจะถือว่าเป็นแผ่นดินเดียวกันเป็นทองแผ่นเดียวกันก็ว่าได้

เพราะฉะนั้นท่านอยากได้อะไรที่เป็นของไทย ในฐานะพระเจ้าแผ่นดินไทย ท่านยินดีมอบถวายให้ ท่านเล่นขอพระแก้วมรกต (หัวเราะ) รัชกาลที่ ๕ ไม่นึกว่าจะเจอขนาดนั้น ก็คงสะอึกเหมือนกัน รัชกาลที่ ๕ ก็คงเห็นว่าในเมื่อตนเองเป็นกษัตริย์ตรัสแล้วไม่คืนคำ พระเจ้าซาร์นิโคลัสกล้าขอก็ให้เหมือนกัน พระเจ้าซาร์นิโคลัสคงซึ้งในน้ำใจ ขอของสำคัญขนาดนี้ยังให้ ก็เลยบอกเอ้า ถ้างั้นอะไรที่อยากได้ในรัสเซีย ต้องการก็จะให้บ้าง รัชกาลที่ ๕ ขอพระแก้วคืน (หัวเราะ) ตกลงว่านครที่ ๗ นี่ไปอยู่แป๊บเดียว

ถาม : ไม่ทันไปใช่มั้ยคะ ไปหรือยังคะ ?
ตอบ : ถือว่าไปล่ะ ถือว่าให้เขาแล้วถึงได้บอกที่บอกว่าต้องอยู่ถึง ๗ เมือง เห็นทีจะอยู่มาครบจริง ๆ หนองคายพระแก้วอยู่พักหนึ่ง เคยไปมั้ยวัดพระแก้วเก่า ปัจจุบันเป็นที่ทำงานของหน่วยปฏิบัติการตามลำน้ำโขงติดอยู่ชายน้ำเลย วัดกับเจดีย์เขาสร้างอยู่เป็นที่ประดิษฐานชั่วคราวก่อนที่จะทำพิธีอัญเชิญเข้ามากรุงเทพ


สนทนากับพระเล็ก สุธมฺมปญฺโญ
เดือนสิงหาคม ๒๕๔๔
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ


.