สัญโญชนทุกะ ปฏิจจวาร

สัญโญชนทุกะ<O</O


ปฏิจจวาร<O</O​

[๔๑๘]สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ ทิฏฐิสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยกามราคสัญโญชน์<O</O
สีลพตปรามาสสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยกามราคสัญโญชน์<O</O
มานสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยกามราคสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์<O</O
อาศัยกามราคสัญโญชน์ อิสสาสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยปฏิฆสัญโญชน์<O</O
มัจฉริยสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยปฏิฆสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์<O</O
อาศัยปฏิฆสัญโญชน์ ภวราคสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยมานสัญโญชน์<O</O
อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยภวราคสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยวิจิกิจฉาสัญโญชน์<O</O
ธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ สัมปยุตตขันธ์ และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย อาศัยสัญโญชนธรรมทั้งหลาย<O</O
สัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ ทิฏฐิสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และ<O</O
จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยกามราคสัญโญชน์<O</O

พึงผูกจักรนัย<O</O​

ธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น<O</O
เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ <O</O
ในปฏิสนธิขณะ หทัยวัตถุ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย ขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทัยวัตถุ มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ <O</O
จิตตสมุฏฐานรูป กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย<O</O
สัญโญชนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ สัญโญชนธรรมทั้งหลาย อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม<O</O
สัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่<O
สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ ขันธ์ ๓ และสัญโญชนธรรมทั้งหลาย และจิตตสมุฏฐานรูป<O</O
อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ<O</O
<O</O
สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ ทิฏฐิสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยกามราคสัญโญชน์ และ<O</O
สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย<O</O

พึงผูกจักรนัย<O</O​

ธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่<O</O
สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม <O</O
และสัญโญชนธรรมทั้งหลาย ขันธ์ ๒ ฯลฯ<O</O
สัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม <O</O
และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ ขันธ์ ๓ ทิฏฐิสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ และจิตตสมุฏฐานรูป<O</O
อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม และกามราคสัญโญชน์<O</O

พึงผูกจักรนัย<O</O


ในอารัมมณปัจจัย รูปไม่มี<O</O


อธิปติปัจจัย เหมือนกับ เหตุปัจจัย วิจิกิจฉาสัญโญชน์ไม่มี<O</O


เพราะอนันตรปัจจัย เพราะอวิคตปัจจัย<O</O​

[๔๑๙]ในเหตุปัจจัยมีหัวข้อปัจจัย ๙<O</O
ในอารัมมณปัจจัยมี " ๙<O</O
ในอธิปติปัจจัยมี " ๙<O</O
ในอนันตรปัจจัยมี " ๙<O</O
ในปัจจัยทั้งปวงมี " ๙<O</O
ในวิปากปัจจัยมี " ๑<O</O
ในอาหารปัจจัยมี " ๙<O</O
ในอวิคตปัจจัยมี " ๙<O</O
[๔๒๐]สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยวิจิกิจฉาสัญโญชน์<O</O
ธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรมเกิดขึ้น<O</O
ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ <O</O
ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ขันธ์ ๒ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์<O</O
<O</O
สัญโญชนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา
ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ<O</O
สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น <O</O
ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย<O</O
คือ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยวิจิกิจฉาสัญโญชน์ และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ฯลฯ<O</O

เหมือนกับ อาสวโคจฉกะ<O</O


แม้ที่ไม่ใช่อารัมมณปัจจัยทั้งหมด ก็พึงยกขึ้น<O</O​

[๔๒๑]ในปัจจัยที่ไม่ใช่เหตุปัจจัยมีหัวข้อปัจจัย ๔<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อารัมมณปัจจัยมี " ๓<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อธิปติปัจจัยมี " ๙<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อนันตรปัจจัยมี " ๓<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่สมนันตรปัจจัยมี " ๓<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อัญญมัญญปัจจัยมี " ๓<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อุปนิสสยปัจจัยมี " ๓<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่ปุเรชาตปัจจัยมี " ๙<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่ปัจฉาชาตปัจจัยมี " ๙<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อาเสวนปัจจัยมีหัวข้อปัจจัย ๙<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่กัมมปัจจัยมี " ๓<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิปากปัจจัยมี " ๙<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อาหารปัจจัยมี " ๑<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อินทริยปัจจัยมี " ๑<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่ฌานปัจจัยมี " ๑<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่มัคคปัจจัยมี " ๑<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่สัมปยุตตปัจจัยมี " ๓<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิปปยุตตปัจจัยมี " ๙
ในปัจจัยที่ไม่ใช่นัตถิปัจจัยมี " ๓
ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิคตปัจจัยมี " ๓
<O</O
[๔๒๒]ในปัจจัยที่ไม่ใช่อารัมมณปัจจัยกับเหตุปัจจัยมีหัวข้อปัจจัย ๓<O</O
ในปัจจัยที่ไม่ใช่อธิปติปัจจัยกับ ฯลฯมี " ๙<O</O

พึงนับอย่างนี้ทั้งหมด
​

[๔๒๓]ในอารัมมณปัจจัย<O</O​

กับปัจจัยที่ไม่ใช่เหตุปัจจัยมีหัวข้อปัจจัย ๔<O</O
ในปัจจัยทั้งปวงกับ ฯลฯมี " ๔<O</O
ในวิปากปัจจัยกับ ฯลฯมี " ๑<O</O
ในอาหารปัจจัยกับ ฯลฯมี " ๔<O</O
ในมัคคปัจจัยกับ ฯลฯมี " ๓<O
ในสัมปยุตตปัจจัยกับ ฯลฯมี " ๔<O</O
ในอวิคตปัจจัยกับ ฯลฯมี " ๔<O</O
สัญโญชนธรรม เกิดร่วมกับสัญโญชนธรรม ฯลฯ<O</O
<O</O

[MUSIC]http://audio.palungjit.org/attachment.php?attachmentid=61936[/MUSIC]

 

สัญโญชนธรรม : ธรรมกิเลสที่ร้อยรัดผูกมัดใจ

​

สังโยชน ๑๐​

สํโยเชนฺติ พนฺธนฺตีติ สํโยชนานิ ฯ ธรรมเหล่าใดย่อมผูกสัตว์ทั้งหลายไว้ ธรรมเหล่านั้นชื่อว่า สังโยชน​

ทูรคตสฺสาปี อากฑฺฒนโต นิสฺสริตํ อปฺปทานวเสน พนฺธนํ สํโยชนํ ฯ การผูกสัตว์ให้ติดอยู่ในวัฏฏทุกข์ ด้วยอำนาจไม่ให้ออกไปจากทุกข์ในวัฏฏะ โดยเหตุ ที่คร่าหรือดึงสัตว์ที่อยู่ในที่ไกลให้ลงมา นั้นชื่อว่า สังโยชน​

สัตว์ทั้งหลายที่ถูกเชือก คือ สังโยชน ผูกคอไว้ในกามคุณทั้ง ๕ ซึ่งเปรียบ ด้วยเรือนจำ จึงไม่สามารถที่จะไปไหนได้เลย​

สังโยชน หรือ สัญโญชน มี ๒ นัย คือ ตามนัยแห่งพระอภิธรรมและ ตามนัยแห่งพระสูตร ต่างก็มีจำนวนนัยละ ๑๐ ประการเท่ากัน เหมือนกันบ้าง ต่างกันบ้าง ดังต่อไปนี้​

สังโยชนตามนัยแห่งพระอภิธรรม
๑. กามราคสังโยชน โลภเจตสิกที่ในโลภมูลจิต ๘
๒. ภวราคสังโยชน โลภเจตสิกที่ในทิฏฐิวิปปยุตต ๔
๓. ปฏิฆสังโยชน โลภเจตสิกที่ในทิฏฐิวิปปยุตต ๔
๔. มานสังโยชน มานเจตสิกที่ในทิฏฐิวิปปยุตต ๔
๕. ทิฏฐิสังโยชน ทิฏฐิเจตสิกในทิฏฐิสัมปยุตต ๔
๖. สีลัพพตปรามาสสังโยชน ทิฏฐิเจตสิกที่ในทิฏฐิสัมปยุตต ๔
๗. วิจิกิจฉาสังโยชน วิจิกิจฉาเจตสิกที่ในวิจิกิจฉาจิต
๘. อิสสาสังโยชน อิสสาเจตสิกที่ในโทสมูลจิต ๒
๙. มัจฉริยสังโยชน มัจฉริยเจตสิกที่ในโทสมูลจิต ๒
๑๐. อวิชชาสังโยชน โมหเจตสิกที่ในอกุสลจิต ๑๒​

สังโยชนตามนัยแห่งพระสูตร
๑. กามราคสังโยชน โลภเจตสิกที่ในโลภมูลจิต ๘
๒. รูปราคสังโยชน โลภเจตสิกที่ในทิฏฐิวิปปยุตต ๔
๓. อรูปราคสังโยชน โทสเจตสิกที่ในโทสมูลจิต ๒
๔. ปฏิฆสังโยชน โทสเจตสิกที่ในโทสมูลจิต ๒
๕. มานสังโยชน มานเจตสิกที่ในทิฏฐิวิปปยุตต ๔
๖. ทิฏฐิสังโยชน ทิฏฐิเจตสิกในทิฏฐิสัมปยุตต ๔
๗. สีลัพพตปรามาสสังโยชน ทิฏฐิเจตสิกที่ในทิฏฐิสัมปยุตต ๔
๘. วิจิกิจฉาสังโยชน วิจิกิจฉาเจตสิกที่ในวิจิกิจฉาจิต
๙. อุทธัจจสังโยชน อุทธัจจเจตสิกที่ในอกุสลจิต ๑๒
๑๐. อวิชชาสังโยชน โมหเจตสิกที่ในอกุสลจิต ๑๒​

รวมสังโยชนตามนัยแห่งพระอภิธรรม มีองค์ธรรม ๘ คือ
-โลภเจตสิก
-โทสเจตสิก
-มานเจตสิก
-ทิฏฐิเจตสิก
-วิจิกิจฉาเจตสิก
-อิสสาเจตสิก
-มัจฉริยเจตสิก และ
-โมหเจตสิก​

รวมสังโยชนตามนัยแห่งพระสูตร นั้นมี องค์ธรรมเพียง ๗ คือ
-โลภเจตสิก
-โทสเจตสิก
-มานเจตสิก
-ทิฏฐิเจตสิก
-วิจิกิจฉาเจตสิก
-อุทธัจจเจตสิก และ
-โมหเจตสิก​

เมื่อรวมองค์ธรรมของสังโยชน ตามนัยแห่งพระอภิธรรม และตามนัยแห่ง พระสูตรเข้าด้วยกันแล้ว ก็ได้องค์ธรรม ๙ คือ โลภเจตสิก โทสเจตสิก มานเจตสิก ทิฏฐิเจตสิก วิจิกิจฉาเจตสิก อิสสาเจตสิก มัจฉริยเจตสิก อุทธัจจเจตสิก และ โมหเจตสิก​

​

กราบมหาอนุโมทนาบุญ คุณบี นะคะ
ด้วยความระลึกถึงเสมอ จ้า​

กราบขอบพระคุณที่มาข้อมูล และภาพ เพื่อการศึกษาร่วมกันค่ะ ...
สังโยชน ๑๐ เวบลานธรรมจักร และ ภาพพระ / ผังภาพวงจร​