113.เก็บเรื่องมาเล่า : วัดใหม่ฯ สายมูห้ามพลาด

113


เก็บเรื่องมาเล่า : วัดใหม่ฯ สายมูห้ามพลาด

​

เมื่อเกือบยี่ปีที่แล้ว สร้อยฟ้ามาลาได้ไปเที่ยวที่เชียงใหม่ คราวนั้นไปทำบุญไหว้พระที่วัดอุปคุต แล้วทางวัดมีพระอุปคุตปางจกบาตรหรือปางปราบมารให้เช่า ขนาดหน้าตัก 5 นิ้ว ได้อัญเชิญมาขึ้นโต๊ะหมู่บูชาที่บ้าน ผ่านมาถึงปีปัจจุบันได้เข้าไปดูยูทูป เห็นเขาบอกว่า ต้องมี พระอุปคุต พระสีวลี พระสังกัจจายน์ ให้ครบ 3 องค์ เป็น 3 พระอรหันต์แห่งโชคลาภ ด้านเสริมบุญบารมีโชคลาภ อุดมทรัพย์มหาลาภ แล้วเผอิญไปทราบมาว่า วัดใหม่สุประดิษฐาราม มีพระสีวลีองค์ใหญ่อยู่ จึงคิดว่าจะไปเช่าพระสีวลีมาบูชาที่บ้านอีกองค์ เปิดแผนที่ดูแล้ว ระแวกนั้นมีวัดอยู่อีกหลายแห่ง เลยถือโอกาสไปทำบุญไหว้พระ และจบทริปด้วยสายมูที่วัดใหม่สุประดิษฐาราม

วันอาทิตย์ ที่ 3 กันยายน ขับรถออกจากบ้านตอนเช้า ไปจอดรถที่วัดสุประดิษฐาราม อ.นครชัยศรี วันนี้คนมาไหว้พระกันเยอะมากที่จอดรถแทบไม่พอ จอดรถได้เดินออกจากวัดไปหาซื้อธูปเทียนเพื่อจะไปไหว้พระก่อน ซื้อเสร็จแล้วยังไม่เดินกลับไปที่วัด เพราะรู้ว่าอยู่ที่วัดนี้นานแน่ๆ จึงเดินไปไหว้พระทำบุญที่วัดอื่นก่อน เดินไปก็เจอวัดตุ๊กตาเป็นวัดแรก...

 

​

วัดตุ๊กตา เป็นวัดราษฎร์ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย เดิมชื่อวัดภิทัยธารามประสิทธิ์ จากการสำรวจของนักโบราณคดี กรมศิลปากร สันนิษฐานว่า สร้างเมื่อราว พ.ศ.2120 สมัยอยุธยา ตั้งอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี ด้านเหนือของวัดมีคลองผ่านเรียกว่า “คลองบางแก้ว” จากคำบอกเล่า และสันนิษฐานของ พระพุทธวิถินายก(หลวงปู่เพิ่ม) อดีตเจ้าอาวาสวัดกลางบางแก้ว กล่าวว่าคนที่ริเริ่มสร้างวัดนี้คงชื่อ “ทัย” เพราะมีนามเก่าของวัดปรากฏอยู่ กาลต่อมาได้เปลี่ยนชื่อวัด สาเหตุที่เรียกชื่อวัด “ตุ๊กตา” เพราะที่วัดนี้มีผู้สร้างตุ๊กตาคู่หนึ่ง แกะด้วยไม้สัก คล้ายกับพระลอชนไก่ ตัวที่ 1 มือขวาอุ้มไก่ มือซ้ายถือถุงเงิน ตัวที่ 2 มือซ้ายอุ้มไก่ มือขวาถือกงจักร นุ่งโจงกระเบน ไว้ผมจุก ชาวบ้านในสมัยนั้นเลยขนามนามว่า “วัดตุ๊กตา” มาจนปัจจุบันนี้

 

​

เมื่อ พ.ศ. 2500 มีพระจีนมาขอยืมตุ๊กตาดังกล่าว จากหลวงพ่อเนตร์ อดีตเจ้าอาวาส เพื่อนำไปทำพิธีระหว่างพรรษา และพระจีนก็นำตุ๊กตาคู่นั้นมาคืน พอท่านจะกลับไปยังสำนัก ได้เอ่ยปากขอตุ๊กตาคู่นั้น หลวงพ่อเนตร์ท่านได้นั่งพิจารณาอยู่นานไม่พูดแต่กลับหัวเราะ ครั้งสุดท้ายท่านจึงพูดขึ้นว่า ตุ๊กตาคู่นี้อยู่มาคู่กับวัด ถ้าเอาไปก็ไม่มีสัญญาลักษณ์ของวัด พระจีนก็บอกว่า หาไม้มาแกะจำลองของเก่าก็ได้ หลวงพ่อเนตร์ก็นั่งหัวเราะเฉย ผลสุดท้ายไม้ได้แน่ พระจีนก็เลยพูดว่า ตุ๊กตาคู่นี้มีเมตตาแรงมากเก็บรักษาไว้ให้ดี

ต่อมาเมื่อ พ.ศ.2505 หลวงพ่อเพี้ยน และคณะกรรมการได้นำตุ๊กตาทั้งคู่ไปติดตั้งไว้ที่ศาลาท่าน้ำริมคลองบางแก้ว โดยให้ช่างหล่อเสาปูนผูกเหล็ก เพื่อให้ชาวบ้านได้เห็นจะได้สบายใจ เพราะสมัยนั้นการคมนาคมใช้เรือเป็นพาหนะอย่างเดียว ยังไม่มีทางเข้าวัด

เมื่อปี พ.ศ.2506 มีคนชอบแสวงหาของเก่านิยมวัตถุโบราณ เที่ยวถามถึงประวัติว่าวัดนี้มีความเป็นมาอย่างไร พอเล่าให้ฟังโดยย่อ พอตกเวลากลางคืนใกล้รุ่งได้ยินเสียงสุนัขเห่า พระท่านตื่นทำกิจวัตร พบว่าตุ๊กตาได้โดนงัดเอาไป 1 ตัว อีกตัวหนึ่งกำลังจะออกจากแท่นปูนอยู่แล้ว พอดีพระตื่นไปพบเข้าเสียก่อนเลยเอาไปได้ตัวเดียว กาลต่อมาหลวงพ่อเพี้ยน ท่านจึงได้ให้ช่างปูนปั้นรูปตุ๊กตา 2 ตัว ตามแบบเดิม นำไปตั้งที่ท่าน้ำ เพื่อให้เป็นสัญญาลักษณ์ของวัดสืบไป

 

​

พระครูวิบูลสิริธรรม (หลวงพ่อเพี้ยน) เจ้าอาวาสวัดตุ๊กตา ได้ทำการสำรวจวัด เมื่อ พ.ศ. 2520 สำรวจโดยอาจารย์ประยูร อุระชาฎะ จากกรมศิลปากร เมื่อวันที่ ๘ มิถุนายน ๒๕๒๐ สำรวจอุโบสถหลังเก่า (ปัจจุบันบูรณะเป็นวิหาร) และได้บันทึกผลการสำรวจไว้เป็นหลักฐานดังนี้

1.อุโบสถเก่าสมัยอยุธยา พระเจ้าจักรพรรดิ อกเลารัดร้อย มีรูปท้าวกุเวร (หายไป)
2.พระประธานในอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปสมัยอยุธยา
3.ลายเพดานสีฝุ่นบนพื้นแดง ลายดาวสมัยอยุธยา (ชำรุดหมดแล้ว)
4.ช่องอาจสำหรับใส่พระ สมัยพระนารายณ์
5.ทรงเจดีย์ไม้สิบสอง สมัยพระเจ้าจักรพรรดิ ซ่อมเมื่อสมัยพระบรมโกษฐ์มาครั้งหนึ่ง
6.เสมาหินชนวนสีเทา สมัยพระเจ้าจักรพรรดิ อยุธยา ราว พ.ศ.2120 - 2130
7.หินอ่อนปูพื้นในอุโบสถ สมัยรัชกาลที่ 3
8.อุโบสถเคยซ่อมมาแล้ว เมื่อสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ และในสมัยรัชการที่ 6
9.พระทรงเครื่องใหญ่ปางห้ามสมุทร สมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ อยุธยา พ.ศ.2250
10.พระทรงเทริด สมัยพระเจ้าจักรพรรดิ์ อยุธยา พ.ศ.2130
11.ชุกชี สมัยพระนารายณ์

 

จากการสำรวจทางโบราณคดี กรมศิลปากร ที่บันทึกไว้คืออุโบสถหลังเก่า มีอายุประมาณ 400 กว่าปี สร้างในสมัยอยุธยา ได้ชำรุดทรุดโทรมตามกาลเวลา ไม่สามารถประกอบพิธีสังฆกรรมได้ ต่อมาสมัยพระครูวิจักษณ์ธรรมประจิต (หลวงพ่อเนตร์) อดีตเจ้าอาวาสได้ถอนพัทธสีมาอุโบสถหลังเก่า สร้างอุโบสถหลังใหม่ทำการผูกพัทธสีมา เมื่อ พ.ศ.2477 และปี พ.ศ.2530 พระครูวิบูลสิริธรรม (หลวงพ่อเพี้ยน) เจ้าอาวาสปัจจุบัน ได้ทำการบูรณะก่อสร้างอุโบสถเก่าใหม่ เปลี่ยนเป็นวิหารประดิษฐานพระประธานหลวงพ่ออู่ทอง

 

​

 

​

 

​

 

​

 

​

 

​

ทำบุญไหว้พระแล้ว เดินออกมาจากวัดข้ามถนนมาฝั่งวัดกลางบางแก้ว หิวท้องร้องยังไม่ได้ทานข้าวเช้า เห็นร้านขายก๋วยเตี๋ยวปลูกเป็นเพิงอยู่ริมถนน ลองเข้าไปชิมสักหน่อย เห็นป้ายร้านเขียนไว้ว่าชามละ 10 บาท

 

​

ได้ที่นั่งสั่งก๋วยเตี๋ยวแล้ว ระหว่างคอย สายตาก็สำรวจร้านไปเรื่อย เห็นป้ายว่าร้านยายจิ๋ว จะเลิกขายวันนี้ 11 กันยายนนี้ ถูกทางวัดขอที่คืน และจะกลับมาขายใหม่เมื่อหาที่ได้

 

​

 

​

 

​

 

​

ทานก๋วยเตี๋ยวเสร็จ คนเก็บเงินเป็นชายสูงอายุ ก็เลยถามได้ความว่า ขายมายี่สิบสามสิบปีแล้ว ขายอยู่ราคาเดียว 10 บาท แต่ตอนนี้ทางวัดต้องการที่คืนก็เลยต้องหยุดขาย ถ้าหาที่ใหม่ได้จะเปิดร้านขายอีกครั้ง ฟังแล้วก็สงสาร คนแก่ 2 คน ขายของมาหลายสิบปีเพื่อเลี้ยงชีพ แล้วจะไปทำอะไรต่อ...

 

เดินออกจากร้านก๋วยเตี๋ยว ก็เดินเข้าวัดกลางบางแก้ว ต่อ

​

วัดกลางบางแก้ว เป็นวัดโบราณตั้งอยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำนครชัยศรีบริเวณปากคลองบางแก้ว ตำบลปากน้ำ อำเภอนครชัยศรี เดิมชื่อ วัดคงคาราม สันนิษฐานว่าสร้างมาตั้งแต่สมัยอยุธยาซึ่งในขณะนั้นพื้นที่ริมแม่น้ำนครชัยศรีบริเวณปากคลองบางแก้วเป็นส่วนหนึ่งของเมืองนครชัยศรี อันเป็นชุมชนในสมัยอยุธยา ต่อมาวัดนี้คงได้รับการปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในสมัยรัตนโกสินทร์ งานศิลปกรรมสำคัญของวัด ได้แก่ ภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในอุโบสถ เป็นภาพจิตรกรรมฝีมือช่างสมัยรัตนโกสินทร์ที่มีความงดงามมาก วัดคงคารามนี้ มีกล่าวถึงในนิราษพระปฐมของสุนทรภู่ตอนหนึ่ง ซึ่งแสดงให้เห็นสภาพของวัดในช่วงเวลานั้นได้เป็นอย่างดี เนื้อความว่า

“ถึงบางแก้วมองเขม้นไม่เห็นแก้ว
เห็นแต่แนวคงคาพฤกษาสลอน
มีวัดหนึ่งใหญ่โตใกล้สาคร
สง่างอนช่อฟ้าศาลาตะพาน
ต้นตะเคียนร่มรกปกวิหาร...”

 

​

ต่อมาในครั้งนี้สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส สมเด็จพระสังฆราชเสด็จมาวัดคงคาราม เห็นว่าตั้งอยู่ตรงปากคลองบางแก้ว และมีวัดอีกสองวัดอยู่ใกล้เคียงคือ วัดใหม่สุประดิษฐารามอยู่ด้านทิศใต้ และวัดตุ๊กตาอยู่ทางทิศตะวันตก จึงประทานนามใหม่ว่า “วัดกลางบางแก้ว” ในราว พ.ศ.2465

ภายในมีพระอุโบสถ์ วิหาร และพระประธานเก่าแก่ มีพิพิธภัณฑ์พระพุทธวิถีนายก เก็บรักษาโบราณวัตถุและศิลปวัตถุต่าง ๆ รวมทั้งข้าวของเครื่องใช้ของอดีตเจ้าอาวาส 2 รูป คือ หลวงปู่บุญ หรือ ท่านเจ้าคุณพุทธวิถีนายก (บุญ ขันธโชติ) และหลวงปู่เพิ่ม พระพุทธวิถีนายก (เพิ่ม ปุญญวสโน) ซึ่งเป็นลูกศิษย์ของหลวงปู่บุญและสืบตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดต่อมา ภายในแบ่งเป็น 3 ชั้น ชั้นล่าง จัดแสดงประวัติและข้าวของเครื่องใช้ของหลวงปู่บุญและหลวงปู่เพิ่ม เครื่องราง วัตถุมงคล และพระบูชาของหลวงปู่ อีกส่วนหนึ่งจัดเป็นเรื่องตัวยาไทย สมุนไพร ยารักษาโรค ปฏิทินโหราศาสตร์เขียนด้วยลายมือหลวงปู่ รูปปั้นและรูปถ่ายของหลวงปู่ นอกจากนี้ มีคัมภีร์ใบลาน สมุดข่อย ตำราโหราศาสตร์ ตำรายาไทย สมุดภาพพระมาลัย ชั้นที่สอง จัดแสดงเครื่องถ้วยชามของใช้ แก้วเจียระไน เครื่องทองเหลือง ธรรมาสน์มุกของหลวงปู่บุญ ซึ่งพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล รัชกาลที่ 8 สร้างถวาย ชั้นที่สาม จัดแสดงพระบุเงิน ธรรมาสน์บุษบกเก่าสลักไม้ลงรักปิดทอง และกุฏิเก่าของหลวงปู่ที่นำมาประกอบในลักษณะเดิม เพื่อประดิษฐานหุ่นขี้ผึ้งของหลวงปู่เหมือนสมัยที่ท่านยังมีชีวิตอยู่

 

​

 

​