แนวทางปฏิบัติธรรมของ หลวงปู่ต่างๆ

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภทฺโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

“ศาสนาพุทธ สอนอะไร?”

ครั้งหนึ่ง..เคยมีชาวตะวันตก ที่หวังแจ้งเกิดในหลักธรรม ได้ยิงคำถามตรงประเด็นแบบไม่ถนอมน้ำใจคนที่ต้องตอบ ว่า..“ศาสนาพุทธ สอนอะไร?”

แทนการตอบคำถาม..หลวงพ่อท่านได้ชี้นิ้ว ไปที่ก้อนหินเขื่องบนกระดาน “ยกก้อนหินนั้น ขึ้นมาสิโยม”

ฝรั่งนายนั้น ทำตามที่หลวงพ่อบอก
“หนักไหม” ท่านถาม
“หนักครับ” ฝรั่งเจ้าของปุจฉา ที่ตนเองคิดว่าลึกล้ำ ร้องตอบ

หลวงพ่อ จึงไขปริศนาธรรมนั้น ว่า..
“อะไรมันหนัก ก็วางลงเถิด สิ่งที่พระพุทธเจ้าสอน มีเพียงเท่านี้”

หลวงปู่ชา สุภัทโท

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ฝั้น อาจาโร
วัดป่าอุดมสมพร จ.สกลนคร

ถ้าคนเราไม่ได้ทำ
ไม่ได้หัด
ไม่ได้ขัด
ไม่ได้เกลา
ที่ไหนเล่า
จะมีพระอรหันต์ในโลก

หลวงปู่ฝั้น อาจาโร

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภทฺโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

"จิตของคนตามธรรมชาตินั้น ไม่มีความดีใจ เสียใจ แต่ที่มีความดีใจ เสียใจนั้น ไม่ใช่จิต"

หลวงปู่ชา สุภทฺโท

 

โอวาทธรรมท่านเจ้าคุณนรรัตน์ราชมานิต
วัดเทพศิรินทร์ จ.กรุงเทพฯ

"รู้จักพอ ก่อสุข ทุกสถาน"

ท่านเจ้าคุณนรรัตน์ราชมานิต

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ขาว อนาลโย
วัดถ้ำกลองเพล จ.หนองบัวลําภู

"ธรรมะของพระพุทธเจ้า ครั้นอุตส่าห์ทำไป ปฏิบัติดีแล้ว เราก็มีสุคติโลกสวรรค์เป็นที่ไป ทำความเพียรภาวนาหนักๆ เข้า ก็ได้บรรลุพระนิพพาน กำจัดทุกข์ อันนี้ไม่อยากไป ไม่อยากฟัง ไม่เอา ไม่ชอบ เพราะฉะนั้นต้องระวังตัณหา กิเลสที่มันชักจูงใจเราไม่ให้ทำความดี อย่าไปเชื่อมัน พยายามฝึกหัดขัดเกลาจิตใจให้อยู่ในศีลในธรรม"

หลวงปู่ขาว อนาลโย

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภทฺโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

“...การเสียสละนี่แหละ
เป็นหัวใจของพระพุทธศาสนาแท้
การเสียสละนี้ไม่มีเมื่อไร
ก็ไม่ถึงธรรมเมื่อนั้น...”

พระโพธิญาณเถร (หลวงปู่ชา สุภทฺโท)

 

โอวาทธรรมหลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ
วัดสนามใน อ.บางกรวย จ.นนทบุรี

ความจริง ความโกรธ ความโลภ ความหลงนั้น ไม่ได้มีอยู่ที่เรา
มันเพียง...วูบ....เข้ามาประเดี๋ยวเดียวเท่านั้น...

คล้ายๆ กับน้ำแข็งก็ว่าได้....
น้ำแข็งนั้น เขาทำให้เป็นก้อนขึ้นมาได้
เมื่อถูกแดดถูกลมน้ำแข็งก็ละลายไปเป็นน้ำตามเดิม
... ความโกรธ ความโลภ ความหลงนี้ก็เหมือนกัน
มันไม่ได้ตั้งอยู่นาน มันเป็นเพียงวูบเดียวมาก็เท่านั้น

...แต่เราก็คล้อยไปตามมัน...

พระพุทธองค์จึงสอนให้เราเห็น ให้เราเข้าใจจิตใจของเรา
ให้รู้เท่า รู้ทัน รู้จักกัน รู้จักแก้ รู้จักเอาชนะมันได้จริงๆ
นี่แหละคือการเห็นธรรม...ต้องเห็นในรูปนี้
ไม่ใช่ว่าต้องเห็นเป็นอย่างอื่น....

หลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภทฺโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

“...โลกนี้ มีความเปลี่ยนแปลง อยู่เรื่อยไป
จะอยู่ที่โน่น ก็เปลี่ยนแปลง
อยู่ที่นี่ หรือที่ไหน ก็เปลี่ยนแปลง
เพราะพวกเราทั้งหลาย อยู่ได้ด้วย การเปลี่ยนแปลง
ถ้าไม่มี การเปลี่ยนแปลง เราก็อยู่ไม่ได้

... หายใจออกมาแล้ว ก็เปลี่ยนเป็นหายใจเข้า
แล้วก็หายใจออก ไม่เช่นนั้น ก็อยู่ไม่ได้
ออกไปหมด ก็อยู่ไม่ได้
ลมเข้ามา แล้วไม่ออก ก็อยู่ไม่ได้
เราทั้งหลายอยู่ในโลกนี้
ก็เป็นของโลก มันเป็นของๆ โลก
ไม่ควรทำความน้อยใจ ไม่ควรทำความเสียใจใดๆ

เราต้องเป็น ผู้มีจิตใจเข้มแข็ง
จะตกไปอยู่ที่ไหน ก็สร้างแต่ คุณงามความดี
แม้หมดชีวิต ก็อย่าทิ้ง คุณงามความดี...”

พระโพธิญาณเถร (หลวงปู่ชา สุภทฺโท)

 

โอวาทธรรมหลวงพ่อชยสาโร ภิกขุ
สถานพำนักสงฆ์ อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา

"การที่จะรอให้สิ่งที่มายุ่งสงบลงก่อน จึงจะปฏิบัติธรรม
ก็เหมือนกับว่า เราจะรอให้ทะเลหมดคลื่นก่อน
เราจึงปฏิบัติธรรม มันไม่หมดหรอก
ความสงบ คือ ความพร้อมที่จะปฏิบัติ
ไม่ได้ขึ้นอยู่กับสิ่งภายนอก
แต่ขึ้นอยู่กับศรัทธาภายในจิตในใจของเรา
... นี่แหละ คือ การปฏิบัติธรรม"

หลวงพ่อชยสาโร ภิกขุ

 

โอวาทธรรมหลวงตามหาบัว ญาณสมฺปนฺโน
วัดป่าบ้านตาด จ.อุดรธานี

จิตอรหันต์เป็นจิตที่บริสุทธิ์ อาจจะมีอำนาจซักฟอกธาตุขันธ์ให้เป็นธาตุที่บริสุทธิ์ไปตามส่วนของตน ฉะนั้นอัฐิของพระอรหันต์จึงกลายเป็นพระธาตุได้ แต่อัฐิของสามัญชนแม้จะเป็นธาตุดินเช่นเดียวกัน ส่วนจิตผู้เป็นเจ้าของเต็มไปด้วยกิเลส ไม่มีอำนาจซักฟอกธาตุขันธ์ให้เป็นของบริสุทธิ์ไปตามส่วนของตนได้ อัฐิจะกลายเป็นธาตุที่บริสุทธิ์ได้อย่างไร ก็ต้องเป็นสามัญธาตุไปตามจิตของคนมีกิเลสอยู่ดี ๆ หรือจะเรียกไปตามภูมิของจิต ภูมิของธาตุว่าอริยจิต อริยธาตุ และสามัญจิต สามัญธาตุก็คงจะได้ เพราะคุณสมบัติของจิตของธาตุระหว่างพระอรหันต์กับสามัญชนต่างกัน อัฐิจำต้องต่างกันอยู่โดยดี

หลวงตาพระมหาบัว ญาณสัมปันโน
พระอาจารย์เสาร์พระอาจารย์มั่น
๑๘ มีนาคม ๒๕๐๘

 

โอวาทธรรมหลวงปู่สิม พุทธาจาโร
วัดถ้ำผาปล่อง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่

"จะมีใครพ้นไปได้ไม่มี ตายทั้งโลก คนในโลกมีหลายพันล้าน เมื่อมรณภัยความตายมาถึงเข้า ตายทั้งนั้นไม่มีใครเหลือ แล้วยังจะประมาทมัวเมาหลงใหลอยู่หรือ ยังจะมามัวหลับมัวไหลฟุ้งซ่านรำคาญอยูตลอดกาล ไม่สมควร ต้องเร่งรีบ รีบเร่ง รีบคือว่าตั้งใจภาวนา พุท...โธ ในใจ ธัมโม สังโฆ ในใจ นึกน้อมภาวนาให้ได้ทุกเวลา ไม่ว่าจะเป็นกลางวันก็ภาวนาได้ ไม่ว่าจะเป็นภลางคืนก็ภาวนาได้ เป็นเด็กก็ภาวนาได้ ยังหนุ่มแน่นก็ภาวนาได้ แก่ชรายิ่งภาวนาดี ไม่ภาวนามันจะตายเสียก่อน"

หลวงปู่สิม พุทธาจาโร

 

โอวาทธรรมท่านพุทธทาส ภิกขุ
สวนโมกข์พลาราม จ.สุราษฏร์ธานี

ทำไมบางคนบรรลุธรรมได้โดยง่าย?

บางคนได้ฟังคำตรัสเพียงสองสามคำ
แล้วก็บรรลุมรรคผลได้ตรงที่ที่ตนนั่งนั่นเอง
และบางคนถึงกับบรรลุอรหัตตผลก็มีอยู่ไม่น้อย
ข้อนี้เป็นที่เชื่อได้แน่นอนว่า เขาต้องมี "ทุนเดิม"...
...
ปัญหาคือเขามีทุนเดิมอะไร และเขาได้มาโดยวิธีใด
เพราะเขาไม่เคยพบพระพุทธเจ้ามาก่อนเลย
ถ้าตอบปัญหาข้อนี้ได้ ก็จะเข้าใจสิ่งที่เรียกว่า
"ปัญญาวิมุตติ" หรือการเจริญภาวนาชนิดที่เหมาะสม
แก่คนทุกคน และทุกยุคทุกสมัยได้ทันที

ทุนเดิมที่กล่าวนั้น หมายถึง ความรู้สึกเบื่อหน่ายต่อสิ่งต่าง ๆ
ว่าเป็นสิ่งที่ "ไม่น่าเอา-ไม่น่าเป็น ไม่น่ายึดถือ
ไม่น่าเข้าไปเกี่ยวข้องด้วย"

เพราะเขาได้ผ่านสิ่งนั้น ๆ มาอย่างเพียงพอบ้าง
หรือเพราะเป็นคนฉลาดในการสังเกตและพิจารณาบ้าง
ความรู้สึกดังที่กล่าว เป็นการเห็น "อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา"
อย่างถูกต้องและสมบูรณ์ที่สุด
ทั้ง ๆ ที่บุคคลนั้น ไม่เคยได้ยิน ได้ฟัง
คำว่า อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา มาก่อนเลย

ผลของการเห็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ก็คือ
ความรู้สึกที่ว่า ไม่มีอะไร น่าเอา น่าเป็น นั่นเอง
โดยทำให้เกิดขึ้นมาได้ โดยทางใดทางหนึ่ง
ไม่มีข้อจำกัด
แต่ผลย่อมเหมือนกันหมด
คือ ไม่รู้สึกอยากได้อะไร หรืออยากเป็นอะไรด้วยความรู้สึก
รุนแรงที่ขนาดเรียกว่า ยึดมั่น ถือมั่น

เมื่อเขามีความรู้สึกในลักษณะเช่นนี้ มาบ้างแล้ว
ก็เรียกว่า มีทุนเดิมมาแล้ว
ฉะนั้น จึงอยู่ในฐานะที่จะบรรลุมรรคผลได้ทันที
เมื่อได้ฟังพุทธดำรัส หรือแม้คำพูดของบุคคลอื่นโดยไม่กี่คำ
หรือแม้เพียงได้เห็นสิ่งต่าง ๆ ที่แสดงความหมายอย่างเดียวกัน

การบรรลุผลหรือการหลุดพ้นทำนองนี้
เป็นไปด้วยอำนาจของปัญญาเป็นส่วนใหญ่
มีปัญญาออกเดินหน้า หรือนำหน้า จนสมาธิไม่ปรากฎ
ทั้งที่มีสมาธิอยู่ตามธรรมชาติ
ก็ซ่อนอยู่ภายใต้การเคลื่อนไหวของปัญญา

รวมความว่า เป็นการใช้กำลังของปัญญาซึ่งเป็นการพิจารณา
มากกว่าการใช้กำลังจิต
เป็นเครื่องบ่มปัญญาหรือบีบบังคับปัญญา
ให้เดินไปในกระแสใดกระแสหนึ่งนั่นเอง
จึงได้นามว่า "หลุดพ้นด้วยอำนาจปัญญาล้วน"
มากกว่าที่จะหลุดพ้นด้วยอำนาจของจิตและปัญญาร่วมกัน

พุทธทาสภิกขุ

จากหนังสือ แนวการปฏิบัติธรรม ในสวนโมกข์
สนพ. สุขภาพใจ

 

โอวาทธรรมหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต
วัดป่าสุทธาวาส จ.สกลนคร

"กาลใดที่ขาดสติ กาลนั้นเรียกว่าขาดความเพียร แม้กำลังเดินจงกรมหรือนั่งสมาธิอยู่สักแต่ว่าเท่านั้น"

หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภทฺโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

ท่านให้วางทั้งสุขและทั้งทุกข์
การวางทางทั้งสองได้นี้เป็นสัมมาปฏิปทา
ท่านเรียกว่าเป็นทางสายกลาง

พระโพธิญาณเถร (หลวงพ่อชา สุภัทโท)
จากหนังสือ ๔๘ พระธรรมเทศนา พระโพธิญาณเถร
บทที่ ๒๙ ทางสายกลาง

 

โอวาทธรรมท่านพ่อลี ธัมมธโร
วัดอโศการาม จ.สมุทรปราการ

โรคหัวใจที่ตัวใหญ่ๆ มีอยู่ ๓ ตัว คือ โลภ โกรธ หลง โรคนี้เปรียบเหมือนกับโรคมะเร็ง มันกินติดต่อลุกลามถึงคนอื่นด้วย เข้าใกล้ลูกติดลูก เข้าใกล้หลานติดหลาน เข้าใกล้เพื่อนติดเพื่อน เข้าใกล้ใครก็ติดคนนั้น ทำอันตรายทั้งแก่ตนและผู้อื่น

ท่านพ่อลี ธมฺมธโร

 

โอวาทธรรมหลวงปู่เปลี่ยน ปัญญาปทีโป
วัดอรัญวิเวก จ.เชียงใหม่

มองดูตนเอง

"อยากให้ทุกคนมองดูตนเอง ไม่ต้องมองคนอื่น เป็นเรื่องของคนอื่นไปซะก่อน ถ้าเรามีความสงสารเราก็เตือนกันได้ ถ้าหากเรายังตักเตือนตนเองไม่ได้ เราจะต้องฝึกตนเองก่อน ด้วยการตักเตือนตนเองก่อน มามองดูตนเองก่อน เพื่อจะชำระตนเองก่อน แก้ไขตนเอง เราเกิดมาไม่ใช่จะทำถูกหมด มันต้องทำผิดบ้างถูกบ้าง"

หลวงปู่เปลี่ยน ปัญญาปทีโป

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภทฺโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

ถ้ายังไม่มีความเข้าใจที่ถูกต้อง ยังเป็นมิจฉาทิฐิอยู่
แม้จะไปอยู่ในถ้ำลึกมืดสักเท่าใด ใจมันก็ยังยุ่งเหยิงอยู่
หรือจะไปอยู่บนอากาศ สูงปานใด มันก็ยังยุ่งเหยิงวุ่นวายอยู่
ใจจะสงบได้ก็ด้วยความเห็นที่ถูกต้อง เป็นสัมมาทิฐิเท่านั้น
ที่นี้ก็หมดปัญหาจะต้องแก้ เพราะไม่มีปัญหาอะไรเกิดขึ้น

พระโพธิญาณเถร (หลวงปู่ชา สุภัทโท)

 

โอวาทธรรมท่านพ่อลี ธัมมธโร
วัดอโศการาม จ.สมุทรปราการ

"ทาน" คนยากจนทำไม่ได้ แต่คนโง่บ้าก็ทำได้

"ศีล" คนไม่มีปัญญาทำไม่ได้ แต่คนจนทำได้

"ภาวนา" ทำได้ทุกคน ทุกชั้น ทุกเพศ ทุกวัย ไม่ต้องลงทุนอะไรเลย
เอา"วิริยะ" ลงทุนอย่างเดียวเท่านั้น อย่าเอา "ขี้เกียจ"ไปลงทุนก็แล้วกัน
...
เทศนาธรรม ณ วัดศรีเทพ นครพนม ๑๑ ธันวาคม ๒๔๙๖

จากหนังสือ แนวทางการปฏิบัติวิปัสสนา-กัมมัฏฐาน ของพระสุทธิธรรมรังสี คัมภีรเมธาจารย์ หน้าที่ ๑๓๕-๑๓๖

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภทฺโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

ทำความดีอะไรแล้ว
ก็ปล่อยมันไป อย่าไปยึดไว้
หรืองดเว้นการทำชั่วได้แล้ว ก็ปล่อยมันไป
พระพุทธเจ้าทรงสอน
ให้อยู่กับปัจจุบันนี้ ที่นี่ และเดี๋ยวนี้
ไม่ใช่อยู่กับอดีต หรืออนาคต

พระโพธิญาณเถร (หลวงปู่ชา สุภัทโท)

 

โอวาทธรรมหลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน
วัดป่าบ้านตาด จ.อุดรธานี

เล่าสู่กันฟังให้ซึ้งในเมตตาธรรมอันประมาณมิได้ของหลวงตา

มีลูกศิษย์ก้นกุฏิ ซึ่งมีไม่กี่ท่านที่กราบเรียนเรื่องต่างๆ ได้ตลอด
ลูกศิษย์ท่านนี้กราบเรียนถามหลวงตาท่านว่า ถ้าหลวงตานิพพานไปแล้ว พวกเราอธิษฐานถึงหลวงตา หลวงตาจะรู้มั้ย ต้องจุดธูปเก้าดอกได้มั้ยค่ะ

หลวงตาท่านตอบทันทีด้วยใบหน้าและน้ำเสียงที่ล้นพ้นด้วยเมตตาขององค์ท่านว่า "โอ๊ย เราได้ยินหมดตั้งแต่ตอนนี้แล้ว"

ฉะนั้น เร่งปฏิบัติกันเถอะ องค์ท่านอยู่ในจิตใจเราทุกท่านแล้ว

หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน